İki uçlu bozukluk (bipolar bozukluk, eski adıyla manik-depresif hastalık) iki ayrı hastalık dönemleriyle karakterize bir ruhsal bozukluktur. Bu hastalık dönemlerinden bir tanesinde taşkınlık (mani), diğerinde ise çökkünlük (depresyon) bulunmaktadır. Birbirlerine zıt gibi görünen bu iki hastalık dönemi yatışma ve alevlenmelerle seyreder. Hastalık dönemleri dışında ise hasta hemen tamamen normale döner. Bazı hastalarda ise günlük yaşamı kısmen etkileyen kalıntı belirtiler görülmekle birlikte, hastalar düzelir.
Hastalık dönemlerini ele almak gerekirse, mani veya taşkınlık dönemi duygudurumun çok yükseldiği, hastanın aşırı coşkulu olduğu dönemdir. Bu dönemde hastada abartılı önemli düşünceler veya ayağı yere basmayan projeler, kendini olduğundan çok daha yüksekte hissetme, büyüklük düşünceleri, düşüncelerin hastanın zihninde adeta yarışması, kendini aşırı enerjik hissetme, uyku gereksiniminde azalma, hatta uyku gereksinimini inkâr etme, sonuçlarını düşünmeden heyecanlı veya eğlenceli faaliyetlere kalkışmak (çok fazla para harcama, aşırı hızlı araba kullanma) görülen belirtilere örnektir.
Diğer yandan depresyon veya çökkünlük dönemi ise yukarıda yazılan durumun tam tersidir. Depresyonda ise hastada mutsuzluk, karamsarlık, umutsuzluk, özgüvende azalma, değersizlik hissetme, abartılı suçluluk veya pişmanlık duyguları, eskiden zevk aldığı faaliyetlerden zevk alamama, iştahsızlık veya uykusuzluk gibi değişiklikler, ölüm ve intihar düşünceleri, bedeninde nedeni açıklanamayan ağrılar ortaya çıkabilir. (TPD)
Bipolar bozukluk, kişinin duygularını, davranışlarını, olaylara ve durumlara yaklaşımlarını doğrudan etkileyen bir rahatsızlık olduğu için sadece kişinin kendisini değil, onunla iletişimde, etkileşimde olan herkesi etkileyebilir. Bu süreçte doğrudan etkilenen kişiler ise, kişinin en yakınlarıdır. Ebeveynleri, çocukları veya partnerleridir. Bu nedenle var olan veya oluşmuş psikolojik rahatsızlıklar yakınlarının konuya hâkim olması ve destek olması açısından, bilinmesi önem arz etmektedir. Bipolar bozukluk ise, çiftleri oldukça etkileyen bir durum olduğu için konuyu köşemize taşımaya karar verdik.
Bipolar bozukluğu olan bireyler, günlük hayatta da duygusal iniş-çıkışlar yaşamaktadır ve bu durum kişiyi normalin dışında ve bazı zor anlarında, karar aşamalarında veya kriz anlarında zorluklar yaşamasına sebep olmaktadır. Hal böyleyken de partnerinin de zorluk yaşadığını söylemek mümkündür.
Depresyon döneminde olan bipolar bozukluk yaşayan bir birey, hayattan keyif alamamaya başlar, umutsuzluk ve mutsuzluk hâkim olur. Önceden zevk aldığı aktivitelerden zevk alamamaya, ilgi duymamaya başlar. Uyku düzeninde ve iştahında bozulmalar meydana gelir. Ölüm ve intihar düşünceleri kafasını kurcalarken cinsel isteksizlik ise bu duruma eşlik eder. Bu dönemde partner kendini iletişime kapatabilir ve iletişim problemleri baş gösterir. Partner düşük enerjili ve karamsar ruh halinde olduğundan kendisini dış dünyaya kapatır ve iletişim kurmak neredeyse imkansız hissettirir.
Mani döneminde olan partner ise daha özgür hisseder ve sonunu hesaplamadığı veya düşünmediği birçok hamle yapar. Bu dönemde sahip olduğundan daha fazla harcama yapmak, adrenalini için süratli araç kullanmak, şans oyunları oynamak gibi kendisini ve maddi hayatını riske atacak adımlar atar. Kötü sonuçları yaşama ya da bedel ödeme konusunda ki ihtimalleri ise yok sayar veya görmezden gelir. Bu durum onun, gerçekçi yaklaşan ya da olacakları fark edip uyarı yapan yakınları ile sorunlar yaşamasına oldukça şiddetli tepkiler vermesine sebep olur.
Mani döneminde duygularını uç noktada yaşayan birey, sinirlendiğinde öfkesini, aşkını da büyük bir coşkuyla yaşayıp gösterme eğiliminde olur. Aşk duygusunu da çok uçta yaşadığından, kıskançlık konusunda partnerini zor duruma düşürecek duygu ve davranışları da olur. Ani ruhsal değişimler uçlarda yaşandığından partnerlerin bu duruma adapte olmaları ve kısa zamanda bu değişimleri normal karşılamaları mümkün olmayacaktır. Uyum sağlanamadığından çiftler arasında ciddi sorunların da yaşanması kaçınılmazdır.
Bu dönemde cinsel istek ve flört etme duygusu ani bastığından ve yine şiddetli yaşandığından kişiler bu dönemde evlilik yapmak isteyebilir bu da evliliklerin kısa sürmesine neden olabilmektedir. Kişiler evli ise, farklı arayışlar içinde olma ihtimalleri de vardır. Bu durumda evlilikleri veya birliktelikleri yaralayabilmektedir.
Bipolar bir partnerle beraber iseniz;
Partnerinizin neler yaşadığını ya da neler ile mücadele ettiğini anlamanız, ona destek olmanız elzemdir. Bipolar bozukluk ile ilgili kaynağı güvenilir doğru ve sağlıklı bilgi edinmek de bir o kadar önemlidir.
Partnerinizi yargılamamak, eleştirmemek ve saygınızı korumak onun iyi olmasına destek olacaktır.
Süreçte destek almasını (terapi, ilaç) ve aksatmamasını sağlamalısınız.
Krizlerinin yaşanmadan önceki haberdar kriterlerini bilirseniz, hazırlıklı olur ve ona yardımcı olabilirsiniz. Bu mani ve depresyon dönemindeki ataklarda ki tavır ve davranışlarını iradesiyle yapmadığını bilmeli, ona destek olduğunuzda bakıcısı da olmadığınızı unutmamalısınız. Bozukluğu yaşayan birey kadar, çevresi de zor durumda olabiliyor. Bu süreçte kendinizi de ihmal etmemelisiniz. Gerekli hallerde sizin de destek almanızda fayda olacaktır.
Unutmayın, siz iyi olursanız ancak başkalarına iyi gelebilirsiniz.
YORUMLAR