İmposter Sendromu,sahtekarlık sendromu olarak da karşımıza çıkar.Genellikle yetenekli ve başarılı kişilerin bir müddet sonra kendilerini yeterince yetenekli ve başarılı görememeleri ile başlar.Kendilerini sürekli olarak başarılı,becerikli ve yeterli görmek isteyen bireylerin mükemmeliyetçi tavırları, ‘ya yeterince iyi değilsem’ kaygısıyla kendileri için sürekli olarak çıtayı yükseltip,daha başarılı,en iyi olma hedefleri oluştururlar ve bu hedeflere ulaşamadıklarında kendileri ve yapabileceklerine olan inançları zedelenir ve şüpheler başlar.Bunun farkında olsalar da olmasalar da,bir şeyi doğru yapmak isiyorlarsa kendileri bunu yapmak zorunda gibi hissederler,kontrol düşkünü olabilirler.
Imposter Sendromu nasıl hayatımıza girdi?
Impostor sendromu ilk defa 1970’lerde Psikolog Suzanne Imes ve Pauline Rose Clance tarafından ortaya çıkarıldı.
Yüksek potansiyele sahip, başarılı kişiler bulundukları yere şans eseri geldiklerine inanırlar, kendilerinden şüphe ederler ve bir gün maskelerinin düşeceğini, herkesin gerçek yüzlerini göreceğine inanırlar.Bunun stresi ve korkusu ile yaşarlar, kendilerini izole ederler,sahneye çıkmazlar,soruları cevaplamazlar,topluluktan kaçarlar,hatta üst düzey yöneticilerle toplantıları varsa öncesinde ‘eyvah ne kadar bilgisiz/yetersiz olacağımı anlayacaklar’ diyerek endişe ederler.Önlerine çıkan fırsatları geri teperler.
Impostor sendromu kişide stres, endişe ve depresyon yaratır, hatta başarılı bir kariyerin son bulmasına bile sebebiyet verir.
Yapılan araştırmalarda kadınlarda bu sendromun daha çok görüldüğü düşünülmüş olsa da,sonradan yapılan araştırmalar da erkeklerde de bu oranın yüksek olduğunu kayda geçtiler.
Peki bu sendromun ortaya çıkış nedenleri nelerdir?
1- Aile içinde çocuk eğitiminde yapılan yanlışlar bireylerin hayatlarında imposter sendromuna zemin hazırlar.
2- Okul ya da iş hayatında çevresi tarafından çok fazla takdir edilen ya da hiç takdir edilmeyen bireylerde baskıcı tutumun eşlik etmesi dahilinde yetişkinlik döneminde sendromun yaşamalarına zemin hazırlar.
3-Cinsiyet odaklı yaklaşımlarda da düşük özgüvenle yetişmiş kadınların,kendilerinin sağladığı başarılara ve kariyerlere inanmakta güçlük çekmesi ile zemin hazırlar.
4-Aile içinde yaşanan travmatik olaylar bu durumu ortaya çıkarabilmektedir.
5-Aile içinde mükemmeliyetçi ebeveyn tutumu da oldukça önem arz etmektedir.Diğer insanların en iyisini, en mükemmelini beklediğini zannederek mükemmel olmadığı için bu kez suçluluk duygusuna kapılır. Özellikle aile içerisinde herhangi birinin çok başarılı olarak etiketlenmesiyle beraber takdir edilmeyen diğer çocuğun başarılarına karşı seçici davranılması da yetişkinlik döneminde imposter yani sahtekarlık sendromuna yol açabilir.
Bu sendrom içerisinde olduğunu düşünen kişiler şu tavsiyelere göz atabilirler,
* İyi olduğunuz yönleri fark edin,sıklıkla kendinize hatırlatın.
* Kendinize hata yapma hakkı tanıyın,hatalarınızdan ötürü kendinizi cezalandırmayın.
* Başarılarınızı listeleyin.Başarılarınız ile ilgili şüpheye düşüyorsanız kendinize bu başarınızla ilgili kanıtlar sunun.
* Bu durumu kabul edip,kendinizi yargılamaktan vazgeçin.
Tüm bunları yapmakta güçlük çekiyorsanız,psikoterapi ve gerekli durumlarda ilaç tedavisi almaktan kaçınmayın..Bu rahatsızlık tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır.Kişilere farkındalık,öz beceri,empati,özgüven becerilerinin geliştirilmesi yönünde çalışmalar yapılır böylelikle kişilerin yaşam kalitesi artar.
YORUMLAR