Uzman Psikolog Irına Irmak Bahar

Uzman Psikolog Irına Irmak Bahar


Çocuk İstismarı Nedir? Nasıl Anlaşılır?

21 Ocak 2021 - 14:24

Çocuk istismarı dendiğinde hemen hemen birçok insanın tüyleri diken diken olur, kalbi sıkışır ve kendisini kötü hisseder. Adını duymak, haberlere tanık olmak ya da şahit olmanın ağırlığı ne kadar fazla ise yaşayan bir birey olmanın yükünü tarif etmek bir hayli zor olacaktır.

Dünya üzerinde çocuk istismarı ve ihmali büyük bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Çoğu istismarın ve ihmalin ortaya çıkması, fark edilmesi bazı zamanlarda güç olması sebebi ile bu durumun önlenmesi, bildirilmesi ve fark edilmesi noktasında her birimiz çok önemli bir rol üstlenmekteyiz.

Çocuk istismarının gelişimsel, tıbbi, hukuki, fiziksel ve psikolojik olarak gelişimini olumsuz olarak etkileyen davranışlar bütünüdür. Çocuk istismarı; reşit olmayan çocuk ve ergenlerin (18 yaş altı) anne-baba-kardeşlerin, onların bakımından veya gözetlemekten sorumlu, eğitiminden ya da sağlığından sorumlu kişilerin, akraba fertlerinin, vasilerinin ya da yabancı kişilerin bedensel ya da psikolojik olarak sağlığına zarar veren, fiziksel, duygusal, cinsel ya da zihinsel gelişimlerini engelleyen davranışlardır.



Fiziksel, cinsel ve duygusal istismar türlerinden biraz bahsetmek istiyorum:

FİZİKSEL İSTİSMAR :

Fiziksel istismar çok farklı şekillerde ortaya çıkmaktadır. Ancak cinsel veya duygusal istismarın ortaya çıkmasına nazaran anlaşılması daha kolay bir istismar türüdür. Çocuk ve ergenin vücudunda ortaya çıkan kesik, morluk, yara izi gibi belirtiler ruhsal olarak buna bağlı olan değişimler gözlemlenmeli ve oldukça dikkatli olunmalıdır. Fiziksel istismarın birtakım belirtileri mevcuttur. Bunlar;


* Vücudun belli yerlerinde kesikler
* Oval şekilde ve belli yerlerde kümelenmiş moruklar
* Ayak, bacak, kol veya vücudun belli yerlerinde tütün ürünü yanıkları 
* Yüzde, dudaklarda, gövdede, sırtta, kalçada açıklanamayan morluklar belli başlı belirtiler arasındadır.

Çocuk ve ergenler hareketli yapıları sebebi ile vücuttaki bir çok yara ve morlukları bu sayede gerçekleştirmiş olabilirler, buna son derece dikkat edilmeli ve takip edilmelidir. Çocuğun bu yaraları ya da morlukları açıklama şekli, açıklarken ki tavrı ve tutumu, davranışsal değişimleri bir bütün içinde değerlendirmeli ve ona göre bir yol izlenmelidir. Kaza sebebi ile oluşan yara ve morluklar genellikle eklem ve kemikli bölgelerde görülmektedir. Yaralanmalar sıklıkla ve genelde tatil vs. gibi durumlarda, gittiği yerden döndükten sonra oluyorsa kaza olması olasılığı yine düşük bir ihtimaldir. Yine yaralanmalar az önce de belirttiğim gibi tütün ürünleri yanıkları, sopa, kablo şeklinde maddelerden dolayı oluşmuşsa yine kaza olma olasılığının düşük olduğunu söyleyebiliriz.

CİNSEL İSTİSMAR :

Cinsel istismar birçok tanımı bulunan bir istismar türüdür. Çocukların veya ergenlerin kendilerinden büyük bir çocuk veya yetişkin kimseler tarafından gelişimsel olarak hazır olmadığı durumda, karşı tarafın cinsel anlamda tatmin olması amacıyla kullanılma durumudur. Vücut bütünlüğü ihlali olmadan da cinsel istismardan bahsedilebilir. Örneğin; cinsel içerikli konuşmalar, şakalaşmalar, video-fotoğraf gösterilmesi gibi durumları kapsar. Vücut bütünlüğü ihlali ile gerçekleşen cinsel istismar ise çocuğun cinsel organlarına dokunma ya da dokundurtma, oral ve genital olarak cinsellik yaşamak, fuhuş ve pornografik materyallerin üretiminde kullanmak gibi durumları kapsar.

Çocuk cinsel istismarları genel olarak 6-10 yaş aralığında görülmektedir. Cinsiyet olarak kız çocuklarının erkek çocuklara oranla cinsel istismara daha fazla maruz kaldığı bilinmektedir. Cinsel istismar çoğunlukla mağdurların en yakınları ya da çok güvendikleri kişiler tarafından gerçekleşmektedir. Saldırgan nadiren yabancı olur. Fiziksel belirtileri fiziksel istismara oranla daha az olduğundan, bu durumun oraya çıkması uzun bir süreyi kapsayabilir. Her sosyo-ekonomik düzeyde görülebilir. Toplumda erkek istismarcı olduğu düşünülse de kadın istismarcı da bulunmaktadır.

İstismar eden kişiler toplumda sanılanın aksine sadece psikopat, sosyopat, ruh sağlığı ciddi anlamda bozuk kişiler ya da pedofili olmamakla beraber, istismarcı doğru ile yanlışı ayırt edebilen, genellikle yanlış veya hatalı davranışını tayin edebilen, istismar ortaya çıkmasın diye gerekli önlemleri de alabilen kişiler olabilir. Bu sebeple, cinsel istismarın ortaya çıkması hele ki güvenilir bir kişi tarafından yapılmışsa, oldukça zor bir hale gelmektedir. Bu yüzden çocuklar oldukça iyi gözlemlenmeli, beyanlarını dikkate almalı ve gerekli tıbbi-psikolojik müdahale gerçekleştirilmelidir.



Duygusal & Psikolojik İstismar :

Fiziksel ve cinsel istismara da eşlik eden bu istismar çeşidi tek başına da görülmektedir. Çocukların kendilerini değersiz, işe yaramaz, sevgisiz hissetmesine sebep olacak her türlü tutum ve davranışlardır. Gereksinimlerini fizyolojik ya da psikolojik olarak yok saymak, takdir etmemek, ilgi göstermemek bu istismara zemin hazırlamaktadır.

Yaşıtları ile ilişkilerine müsaade etmemek, odaya kapatmak, anlattıklarını duymamak, sosyal ve eğitim yaşantısını engellemek, izole etmek, hor görmek, gereğinden fazla (yapıcı olmayan) eleştirileri sıklıkla söylemek, oldukça yüksek sesle konuşmak ve sürekli olarak aşağılamak, tehditle korku salmak ise psikolojik istismadır.

Fakında olmadan çocuklarınızı istismarcıya hedef gösteriyor olabilirsiniz...

Çocukların reşit olmadan ve rızası dışında sosyal medyada paylaşılan fotoğraflar ise ebeveynler olarak her ne kadar aklınıza getirmeseniz de tehdit oluşturmaktadır. Çocuklarınızın okullarının belli olduğu, kişisel bilgilerin de yer aldığı paylaşımlardan mümkün olduğunca kaçınmak gerekmektedir. Çocuklarınızın her anını yalnızca sizin görebileceğiniz alanda saklı kalması bu durumla mücadelenin temel basamağıdır.

Kısacası istismar, hayatımızın her alanında kendimize ya da yakınlarımıza uygulanabilme olasılığı olan bir durumdur. Çocukları iyi gözlemlemek, güvenli bağ kurabilmek, destek olabilmek bu durumun ortaya çıkmasında önemli bir adımdır. Bununla beraber çocuklara yaşlarına uygun mahremiyet eğitimi vermek birincil adımdır. Bu hususta bir uzmandan destek almayı ihmal etmemeli, yalnızca bu durum ile karşılaşıldığında değil, karşılaşmadan önce detaylı bilgiye sahip olmak adına görüşme sağlanmalıdır.

YORUMLAR

  • 0 Yorum